Mes shqetësimeve për përshkallëzimin e politikës nxitëse turke, Deutsche Welle – me raportin e saj të detajuar – fokusohet tek roli i Perëndimit. Për të ndërmjetësuar Perëndimin në gjuhën greko-turke pas zgjedhjeve të majit në të dy vendet, zbulon një artikull i DW. “Politika e provokimeve të Erdoganit”, siç e përshkroi një diplomat gjerman, tashmë i përket së shkuarës.
Nga qeveritë që do të dalin në zgjedhjet në Greqi dhe Turqi do të varet nëse do ta pranojnë këtë iniciativë, komenton Ronald Maynardous, ish-drejtor i departamentit grek të DW.
Vetëm pak muaj më parë kishte frikë në kryeqytetet perëndimore – dhe Athinë – për një përshkallëzim ushtarak midis Greqisë dhe Turqisë në prag të zgjedhjeve turke.
Këto shqetësime u nxitën nga provokimet e pafundme të presidentit turk ndaj Greqisë dhe shkeljet thuajse të përditshme të sovranitetit grek në hapësirën ajrore mbi Egje.
“Politika e provokimeve të Erdoganit”, siç e përshkroi një diplomat gjerman, tashmë i përket së shkuarës. “Jemi dëshmitarë të një “kthese” në marrëdhëniet greko-turke”.
Më shumë se çdo politikan tjetër në Athinë, ministri i Jashtëm grek, Nikos Dendias e artikulon ndryshimin e klimës në fjalët e tij kur i referohet vazhdimisht homologut të tij turk Cavusoglu si “miku im Mevlut” dhe flet për “klimën e mirë” që mbizotëron midis dy vendeve. Kjo ndodhi së fundmi në Forumin Ekonomik Delphi.
Konferenca në këtë vend mitik, që shpesh përmendet si “Davosi i Mesdheut” është kthyer në një samit të rëndësishëm ndërkombëtar informal, ku diskutohen sfidat kryesore të kohës sonë dhe – si në rastin e marrëdhënieve greko-turke – lajmërohen zhvillimet.
Edhe pse – kjo nuk mund të bëhej ndryshe – çështja e Ukrainës dominonte në rendin e ditës, deklaratat dhe aludimet e dëgjuara për gjuhën greko-turke në Delphi janë, për mendimin tim, edhe më të rëndësishme për politikën greke.
Mesazhi me pak fjalë: Pas zgjedhjeve në Turqi dhe Greqi, do të ketë një përpjekje të re të koordinuar ndërkombëtarisht për të zgjidhur mosmarrëveshjet midis dy vendeve. Ndërsa vitin e kaluar u fol për rrezikun e përshkallëzimit, tani diplomatët e lartë perëndimorë po koordinohen për një “dritare mundësish”. SHBA dhe Gjermania duan të luajnë një rol qendror në nismën e re perëndimore.
Ndarja e detyrave mes Berlinit dhe Uashingtonit u bë tashmë e dukshme kur dhjetorin e kaluar gjermanët sollën në tryezën e bisedimeve në Bruksel diplomatë të lartë nga të dy vendet pas muajsh pa komunikim të drejtpërdrejtë greko-turk.
“Diplomacia e tërmeteve”
Diplomacia sekrete e Berlinit hodhi themelet për të ashtuquajturën “diplomaci tërmetesh” të nisur menjëherë pas fatkeqësisë natyrore në Turqi në fillim të shkurtit.
Ndërkohë, politikanë të lartë në të dy anët e Egjeut deklarojnë se një klimë e mirë është parakusht për fillimin e një procesi të ri politik.
“Ne do të shohim një përpjekje shumë serioze për të zgjidhur problemet pas zgjedhjeve”, tha me qartësi të rrallë ambasadori i SHBA në Athinë, George Tsounis në forumin Delphi.
Deklaratat e Jens Pletner lëvizin në të njëjtin drejtim. Një këshilltar i kancelarit gjerman, Olaf Scholz, i tha Delphi-t se zgjedhjet në të dy vendet “ofrojnë një mundësi të mirë për një nxitje pozitive për stabilitetin në rajon”.
Tensionet greko-turke janë “helm” për NATO-n
Sikur të kishin arritur një marrëveshje, kryediplomatët gjermanë dhe amerikanë shtuan se oferta e ndërmjetësimit është sigurisht e vlefshme vetëm nëse pranohet nga qeveritë e Athinës dhe Ankarasë.
Ambasadori amerikan shkoi një hap më tej duke nënvizuar se ka një “gatishmëri për kompromis” nga të dyja palët. “Dallimet mund të zgjidhen”, tha Tsounis, pasi në fund të fundit “nuk ka të bëjë me marrëdhëniet midis Izraelit dhe Palestinës”.
Më pas ai shqiptoi një frazë që qeveria greke do të preferonte të mos e dëgjonte: “Asnjëra palë, (që do të thotë as grekët dhe as turqit) nuk kanë monopol mbi atë që është e drejtë dhe çfarë është e gabuar”.
Diplomatët perëndimorë pranojnë se nuk kanë bërë mjaftueshëm në të kaluarën për të promovuar një zgjidhje për mosmarrëveshjet greko-turke. Lufta në Ukrainë ka krijuar një situatë të re, dhe përsëri shpjegon urgjencën e çështjes.
Rëndësia strategjike e Greqisë dhe Turqisë është rritur shumë që nga shkurti i vitit 2022. Tensioni, apo edhe një konflikt i hapur, në krahun juglindor të NATO-s është helm për aleancën perëndimore në luftën e saj kundër Rusisë.
Uashingtoni dhe Berlini janë të vendosur ta “neutralizojnë” këtë helm. Muajt e ardhshëm do të provojnë nëse qeveritë e dala nga zgjedhjet në Athinë dhe Ankara do të pranojnë apo jo ofertën e ndërmjetësimit të aleatëve.
Gazeta Shqiptare
